Trong thế giới kinh doanh ngày nay, hai khái niệm Brick-and-Mortar và Click-and-Mortar xuất hiện thường xuyên khi nói về mô hình vận hành của doanh nghiệp. Nếu như Brick-and-Mortar là gì đã được chúng ta đề cập ở bài viết gốc của HUMA, nhiều người biết đến với hình ảnh các cửa hàng truyền thống ngoài đời thực, thì Click-and-Mortar lại là bước tiến kết hợp giữa cửa hàng vật lý và nền tảng trực tuyến. Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai mô hình này sẽ giúp doanh nghiệp xác định con đường phù hợp, đặc biệt trong bối cảnh năm 2025 – khi hành vi tiêu dùng và công nghệ đang thay đổi mạnh mẽ.
1. Định nghĩa khái niệm
-
Brick-and-Mortar: Mô hình kinh doanh dựa hoàn toàn vào cửa hàng vật lý. Khách hàng đến trực tiếp, trải nghiệm sản phẩm, nhận tư vấn và mua hàng tại chỗ. Đây là hình thức truyền thống, quen thuộc trong nhiều thập kỷ.
-
Click-and-Mortar: Là sự kết hợp giữa cửa hàng thực tế và nền tảng trực tuyến. Doanh nghiệp vừa có mặt bằng để khách trải nghiệm, vừa có website, sàn thương mại điện tử hay ứng dụng để bán hàng.
2. Ưu và nhược điểm của Brick-and-Mortar
-
Ưu điểm
-
Tạo trải nghiệm trực tiếp, khách hàng được nhìn – chạm – thử sản phẩm.
-
Xây dựng niềm tin mạnh mẽ nhờ sự hiện diện thực tế.
-
Phù hợp với sản phẩm cần cảm giác thực (ẩm thực, thời trang cao cấp, mỹ phẩm).
-
-
Nhược điểm
-
Chi phí cao: thuê mặt bằng, nhân sự, vận hành.
-
Giới hạn về địa lý, chỉ tiếp cận khách hàng tại khu vực nhất định.
-
Khó mở rộng nhanh chóng so với bán online.
-
3. Ưu và nhược điểm của Click-and-Mortar
-
Ưu điểm
-
Linh hoạt: khách hàng có thể mua online hoặc offline.
-
Tận dụng được dữ liệu số để phân tích hành vi, tối ưu marketing.
-
Tăng khả năng mở rộng thị trường ra ngoài khu vực địa lý.
-
Duy trì trải nghiệm trực tiếp cho nhóm khách hàng thích cửa hàng thật.
-
-
Nhược điểm
-
Cần đầu tư công nghệ, quản lý tồn kho đồng bộ.
-
Rủi ro khi không cân bằng được trải nghiệm offline và online.
-
Đòi hỏi chi phí và nhân lực để duy trì cả hai kênh.
-
4. Sự khác biệt cốt lõi giữa Brick-and-Mortar và Click-and-Mortar
-
Kênh tiếp cận khách hàng:
-
Brick chỉ có cửa hàng.
-
Click có cả cửa hàng + online.
-
-
Trải nghiệm khách hàng:
-
Brick nhấn mạnh cảm xúc thực tế.
-
Click tạo ra hành trình mua hàng đa kênh (omnichannel).
-
-
Chi phí vận hành:
-
Brick tập trung vào mặt bằng.
-
Click chia sẻ chi phí giữa offline và online, cần hệ thống quản trị phức tạp hơn.
-
-
Khả năng mở rộng:
-
Brick mở rộng chậm do giới hạn địa lý.
-
Click mở rộng nhanh nhờ thương mại điện tử.
-
5. Ví dụ thực tế tại Việt Nam
-
Brick-and-Mortar: Các siêu thị nhỏ, cửa hàng tạp hóa, shop truyền thống tại phố cổ Hà Nội.
-
Click-and-Mortar: Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh, Coopmart – vừa có hệ thống cửa hàng rộng khắp, vừa bán mạnh qua website và app.
6. Xu hướng chuyển dịch 2025
Theo báo cáo eMarketer, 2025 là giai đoạn mà phần lớn doanh nghiệp bán lẻ tại Việt Nam sẽ tiến tới mô hình Click-and-Mortar. Người tiêu dùng ngày càng quen với mua sắm online, nhưng vẫn muốn trải nghiệm thực tế trước khi quyết định. Một số xu hướng chính:
-
Omnichannel: Khách có thể xem online, đặt hàng và nhận tại cửa hàng.
-
Trải nghiệm cá nhân hóa: Website gợi ý sản phẩm dựa trên lịch sử mua offline.
-
Sử dụng AI và dữ liệu lớn: Đồng bộ thông tin khách hàng trên cả hai kênh.
-
Showrooming & Webrooming: Khách đến cửa hàng để xem sản phẩm, sau đó mua online với giá tốt hơn hoặc ngược lại.
7. Doanh nghiệp nên chọn mô hình nào?
Không có câu trả lời tuyệt đối. Lựa chọn phụ thuộc vào:
-
Ngành hàng: Sản phẩm cần trải nghiệm trực tiếp (ô tô, trang sức, nội thất) vẫn cần Brick-and-Mortar.
-
Ngân sách: Doanh nghiệp nhỏ có thể bắt đầu online, sau đó mở dần cửa hàng.
-
Khách hàng mục tiêu: Nếu nhóm khách hàng ưa chuộng công nghệ, Click-and-Mortar là hướng đi an toàn.
8. Chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam
Để thành công với Click-and-Mortar, doanh nghiệp cần:
-
Đồng bộ tồn kho giữa cửa hàng và online.
-
Đầu tư hệ thống CRM để quản lý dữ liệu khách hàng.
-
Đào tạo nhân viên thích ứng cả online và offline.
-
Xây dựng chiến lược nội dung trên blog, social để kéo khách hàng từ online về offline và ngược lại.
9. Kết luận
Brick-and-Mortar và Click-and-Mortar là hai mô hình kinh doanh phản ánh sự phát triển của thương mại. Trong khi cửa hàng truyền thống mang lại trải nghiệm thực tế và sự tin cậy, thì sự kết hợp online – offline giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, tăng hiệu quả. Doanh nghiệp Việt Nam nên cân nhắc áp dụng mô hình phù hợp với đặc thù sản phẩm, khách hàng và nguồn lực để phát triển bền vững trong thời đại số.
👉 Tìm hiểu các giải pháp marketing và chiến lược tăng trưởng doanh nghiệp tại HUMA
